 |
Kırım’daki Faaliyetler ve Haberler |
 |
|
|
|
|
Kırım – 29 Mayıs günü Akmescit’te Kırım Akademik Rus Drama Tiyatrosu’nun şubesinde büyük Kırımtatar eğitimcisi İsmail Bey Gaspıralı’nın 150. doğum yıldönümü nedeniyle düzenlenen IV. Kırım bildiri günlerinin görkemli açılışı yapıldı. “Kırım – Ortak Evimiz : Türk-Slav diyaloğu” adıyla düzenlenen sohbet toplantısında Maruzalar arasında �Çağdaş Kırım güzel sanatlarında İsmail Gaspralı’nın portresi� ve “İ.Gaspralı’nın gayelerinin günümüzdeki durumu� , �Seçkin gazeteci ve yayıncı İ.Gaspralı� bildirileri sunuldu.
Kırım’da Müzik Şöleni
Kırım – İsmail Bey Gaspıralı’nın doğumunun 150. yılı münasebetiyle Kültür Bakanlığı ve Başbakanlık Tanıtma Fonu’nun katkılarıyla T.C. Kültür Bakanlığı Devlet Türk Dünyası Müziği Topluluğu 30 Mayıs – 7 Haziran 2001 tarihleri arasında Kırım Turnesi düzenlemiştir.
İrfan Gürdal yönetimindeki topluluk Akmescit , Bağçasaray (Bahçesaray), Kezlev (Gözleve), İslamterek şehirlerinde sundukları programları ile Kırımtatar halkının büyük ilgisi ve sevgisini kazandı. Daha önce Bosna-Hersek, Kazakistan, Kırgızistan ve Azerbaycan’da başarılı konserler veren grup Kırım’daki konserlerinde de Kırımtatar, Kazak, Özbek, Karaçay Gagavuz, Kırgız, Kazan tatar halk şarkılarını maharetle icra etti.
Türk Dünyası müzik şöleni şeklinde geçen konserlerin bitiminde halk sanatçıları defalarca sahneye çağırarak bağrına bastı.
İsmail Gaspıralı Heykeline Saldırı
Kırım – Akmescit: 1998 yılında heykeltıraş Ayder Aliyev tarafından yapılan Akmescit’teki İsmail Gaspıralı heykeline 21 Mayıs tarihinde saldırıda bulunuldu. Üzerine makina yağı dökülere kirletilmeye çalışılan heykele yapılan saldırının aydınlatılması için Kırım’da soruşturma açıldı. Kırım Tatar Milli Meclisi saldırıyı sert bir dille kınadı.
İsmail Gasprinskiy konferentsiyası işine başladı
AQMESCİT, 15 Mayıs
14 mayıs küni Qırım Devlet İndustrial-Pedagogika İnstitutında (QDİPİ), Ulu Qırımtatar marifçisi İsmail Gasprinskiyniñ 150-ncı dogum künine bağışlanğan Milletlerara ilmiy-praktik konferentsiyası işine başladı. Konferentsiya QDİPİ, Ukrayna Tahsil ve İlim Nazirligi, Qırım Muhtar Cumhuriyeti Nazirler Şurası, Ukrayna Pedegogika Akademiyası, Qırım Tahsil Nazirligi, Milletlerara �Vidrojdenye� Vakfi tarafından teşkilâtlandırıldı. Konferentsiyaniñ ilk küni Qırım, Ukrayna, Rusya, Özbekistan, Türkiye, Kıbrıs, Macaristan, Almanya ve Qazakıstandan kelgen 200-ge yaqın iştiraqçı kayıd etildi. Aynı zamanda AQŞ, Beyazrusya, Belçikadan ve başka ülkelerden musafirlernin kelişi beklenmektedir. Tantanalı oturşuvniñ sırasında Qırımtatar Milli Meclisi Reisi Mustafa Cemiloğlu, Qırım Hükümet Reisi Yardımcısı S.Velijanskiy, Devlet İndustrial-Pedagogika İnstituti Rektorı prof. Fevzi Yakubov, Qırımtatar Milli Meclisi Orta Asiya Temsilcisi Ali Hamzin, Türk Ülkeleri Kültürü Nazirlikler Şurası Reisi muavini Ziya Yılmazer (Ankara Türkiye), Rusya İlimler Akademiyası akademik Kenesbay Musayev (Moskva), Avraasiya Araştırmaları Vakfı Reisi Aleksandr Garkavets (Almaatı, Qazahstan) v.b. konferensiya iştiraqçi ve musafirlerini selâmlayaraq qonuşmada bulundılar. Qırımda Ukrayna Prezidenti Daimi Temsilcisi Reisi Muavini Remzi Havacı Ukrayna Prezidenti L.Kuçmanıñ konferensiya iştiraqçilerine yollağan tebrik telegrammasını oqudı. Konferentsiya esnasında, �İsmail-Bey Gasprinski � Qırımtatar halqınıñ Ulu evlâdı�, �Türk tiller sisteminde Qırımtatar tili: problemalar, tedqiqatlar, kelecegi�, �Etnomedeniyet añlamında Cemiyeteki merhametlik pedagogikası� adlı mevzularda plenar oturşuvlar ötkerildi. Konferentsiya programında: kontsert, yañı kitaplarnıñ prezentatsiyası, İ.Gasprinskiynıñ yaşağan ve faaliyette bulunğan yerlerge Bağçasarayğa ketiş, Qırımtatar Muzikal-drama Teatronıñ �Mishor qızı� spektakli de yer ala. 16 Mayıs İ.Gasprinskiyge bağışlanğan konferentsiya öz işini tamamlayacaqtır.
Kırım – Kırım’da yapılacak olan Uluslararası İsmail Bey Gaspıralı Konferansı’nın tarihi 14-17 Mayıs olarak belirlendi.Sempozyum programı ve katılma şartları.…. |
|
|
|
|
|
Taşkent’te İ. Gasprinskiy Hatırlandı
Taşkent — 24-mart künü Taşkentte Cumhuriyet Beynelmilel Medeniyet Merkeziniñ buyuk zalında mutefekkir, alim ve yazıcı İsmail bey Gasprinskiyniñ 150 yıllığına bağışlanğan aqşam otkerildi. Merasimde �Soglom avlod uçun� mecmuası muharririniñ muavini, yazıcı Safter Nagayev, Mirzo Uluğbek adına Milliy universitetniñ professorı Begali Qasımov, Nizami adına Devlet pedagogika universitetiniñ dotsenti Abdulla Baliç çıqışta bulundılar. B.Qasımov qırımtatar mutefekkiri İ.Gasprinskiy Türkistan ziyalılarınıñ meydanğa ketirilüvine, çar imperiya vaqıtında musülmanlar medeniyetiniñ ve maneviyatınıñ inkişafında büyük hisse qoşqanını qayd eterek, boyle dedi: �İsmail Gasprinskiy 150 yıllıq toyı bizim halqımıznıñ ham toyıdr. Sizlarni, şunday ulug insonni etiştirgan halqning vakillarni, bu ajoyib voqea bilan tabriklayman�. Merasim iştirakçileri ogünde İ. Gasprinskiy torunı Dilâra Avcı çıqışta bulundı. Aqşamnıñ soñunda konsert numayış etildi. Konserttte �Yalta-2000� halqara konkursınıñ diplomantı Lenara Mustafayeva, Özbek Devlet Akademik Buyük teatriniñ solisti, cumhuriyet ve halqara konkurslarınıñ laureatı Ruslan Ğafarov, �Yalta� ansambliniñ solistkası Elvina Ğafarova qırımtatar türkülerini icra ettiler. Aqşamda Özbekistan Cumhuriyetindeki Ukrayna Elçihanesi konsulınıñ muavını Yevgeniy Sârıy iştirak etti. Merasimni Qırımtatar halqı Meclisiniñ Orta Asiya boyünca vekillikniñ qoltutuvı ile Taşkentte yaşağan qırımtatarlarnıñ �Avdet� medeniyet merkezi teşkil etti.
Kırım – 21 Mart 2001 tarihinde Bahçesaray’da yapılan İsmail Bey Gaspıralı’yı anma törenine Ukrayna Cumhur Başkanı L. Kuçma ve diğer devlet temsilcileri de katıldı; kabrine çelenk kondu ve resmen Gaspıralı Müzesi açıldı.
Ukrayna Prezidenti İsmail Gasprinskiynıñ 150 yıllığı munasebetinen otkerılgen tantanalarda iştirak etti
Bahçesaray, 21 Mart
Mart 21 kunü İsmail Gasprinskiyniñ 150 yıllığına bağışlanğan esas tedbirler, beklenilgeni kibi de, Bağçasarayda otkerildi.
Ulu qırımtatar maarifçisiniñ Qırımdan tışta tanıluvğa alıp barğan icadiy yolu işte mında başlanğan edi. Tantalarda Ukraina Prezidenti Leonid Kuçma, vitse-prem�er-nazir Nikolay Julinskiy, muhtariyat Nazirler Şurasınıñ Reisi Sergey Kunitsın, Qırımda Prezidentniñ Daimiy Vekili Anatoliy Korneyçuk, Prezident yanında qırımtatar halqı Şurasınıñ reisi Mustafa Cemilev, Qırım ve rayonnıñ başqa yolbaşçıları, işçi kollektivler ve cemaat teşkilâtlarınıñ vekilleri iştirak ettiler. Olar İsmail Gasprinskiyniñ Zıncırlı medrese kompleksi territoriyasındaki mezarına sepetlernen çeçekler ve guldesteler qoydılar.
Merasim iştirakçileri ogünde Nikolay Julinckiy, Sergey Kunitsın, Mustafa Cemilev, Bağçasaray rayon memuriyetinin başı Vladimir Tsıganskiy çıqışta bulundılar. Olar İsmail Gasprinskiy icadınıñ emiyeti tek türkiy degil de, başqa halqlar içün de buyük olğanını qayıd ettiler. Ve eñ evelâ onıñ emiyeti milletler ve halqlar arasındaki dostluq ve özara añlaşuvlarda olğanını tekrarladılar. Devlet yolbaşçısı Leonid Kuçma İsmail Gasprinskiynıñ onıñ adını taşığan soqaqta yerleşken ev-muzeyiniñ tantanalı açıluvında da iştirak etti. Bundan soñ �tögerek masa� meclisi olıp keçti, onda Nikolay Julinskiy sözge çıqtı.
Çoqtan-çoq musafirler ve şeherniñ sakinleri Hansarayda yañı teşkil etilgen �İ. Gasprinskiyniñ ayatı ve faaliyeti�dep adlandırğan ekspozitsiyanı seyir ettiler. Aqmescitte de bu yübileyge bağışlanğan bir sıra tantanalı tedbirler olıp keçti. Salğır ozeni boyunda İsmail Gasprinskiyniñ heykeli ogüne çeçekler qoyuldı. Qırımtatar muzıkalı drama teatrinde tantanalı toplaşuv otkerildi. Bundan soñ sanat ustaları iştirakinde buyuk bayram kontserti olıp keçti.
Ukraina devlet erbapları, cemaat teşkilâlarınıñ yolbaşçıları, alimleri adiy qırımlılar, qırımtatar halqınıñ ulu oğlunı şerefler ekenler, yarımadada ve umumen Ukrainada milletlerara munasebetlerni qaviyleştirmek zarurlığını qayd ettiler.
UKRAYNA PREZİDENTİNİÑ BEYANATI
İsmail bey Gasprinskiyniñ 150 yıllığı munasebetinen otkerilgen tantanalı toplaşuvnıñ iştiraqçilerine.
Yıldönümi yübileyı munasebetinen keçeyatqan tantana meclisiniñ hurmetli iştiraqçilerini can-yürekten selâmlayım. Zamandaşları onı sayğınen ocalarnıñ ocası, dep adlandırğanlar, qırımtatar halqınıñ eñ şanlı oğullarından biri, İsmail bey Gasprınskiy cian mıqyasındaki mutefekkirler arasında aqlı surette itibarlı er işğal etmektedir. Bu degerli şahısnıñ maarifçilik faaliyeti � Vatanğa hızmet etüvniñ aydın misalidir. XIX-XX asırlarnıñ sıñırlarında onıñ naşırcılıq, edebiy, jurnalistik ve içtimaiy-siyasiy faalieti qırımtatarlarnıñ edebiy tili ve medeniyeti inkişafına, gumanizm ve sotsial teraqqiyatı ğayeleriniñ darqaluvına kuçlü tesir etti. Soñra başqa musulman halqları da qullanğan milliy tasil sistemasını meydanğa ketirüvde o yolbaşçılıq yapqan pedagogik areketine maarifçiniñ qoşqan hissesi ğayet qıymetlidir. Eminim ki, onıñ toprağında yaşağan çeşit millet adamları içün ana olğan mustaqil Ukrainada ulu mutefekkir ve gumanistniñ ğayeviy ve icadiy mirası qırımtatar halqınıñ ğayrıdan maneviy tiklenüviniñ, onıñ ukrain cemiyetine qatıluvınıñ, tınçlıq ve birleşüvniñ işançlı hesası olur.
Leonid KUÇMA
|
|
|
|
|
