Kitap : İsmail Gaspıralı Albümü

Ali İhsan KOLCU

Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları, 2014

Dil : Türkçe Alfabe : Latin

ISBN : 6055160296 Açıklama : 111 sayfa Kitap Kağıdı 13,5×19,5 cm Karton Kapak

Türk aydınlanmasının büyük önderlerinden Ceditçi, gazeteci, düşünür, yazar ve yayımcıİsmail Gaspıralı yalnızca yaşadığı döneme değil sonraki yüzyıla da damgasını vuran önemli aydınlardan biridir.
Onun 1914’de ölümünden sonra Tercüman yazı heyetinin katkılarıyla Hasan Sabri Ayvazof tarafından hazırlanan bu albümde, İsmail Gaspıralı’nın hem özel hayatı hem de yazarlık, gazetecilik hayatıyla ilgili önemli bilgiler vardır.
Kendisini dünya Müslümanlarının aydınlanması çalışmaya adamış bu büyük adamın yürüttüğü faaliyetler, bu kitapta tarihsel belgeler ışığında ele alınmış ve onun ölümünün İslam dünyasında yaptığı büyük yankılar özetlenmiştir.

Kitap: İsmail Gaspıralı Dünyası İsmail Gaspıralı Dehası

İsmail Gaspıralı Dünyası İsmail Gaspıralı Dehası

Abid TAHİRLİ

İstanbul: İleri Yayınları, 2014

Dil : Türkçe Alfabe : Latin

ISBN : 9786055452582 Açıklama : Sayfa Sayısı: 224 Kapak: Karton Kağıt: 2. Hamur Ebat: 145-205-0 mm Basım Tarihi: 2014-10 Baskı No: 1

İlk arayışlarından başlayarak onun “Dilde, fikirde, işte birlik!” ülküsünü hayata geçirdiği ve kendisiyle özdeşleşen başyapıtı Tercüman gazetesine (1883-1918), cehalete indirilen ağır darbe olan “Yeni Okul”dan Türk.e konuşan halkların her alandaki birliği mücadelesine ve “Bütün Türklerin tercümanı” olmasına kadar İsmail Gaspıralı’nın yaşamını aktaran, meslektaşlarının ve araştırmacıların gözüyle ona ışıldak tutan İsmail Gaspıralı’nın Dünyası’nda kendi yapıtlarından yararlanılarak hazırlanmış İsmail Gaspıralı portresi çıkıyor karşımıza. Yaşamı, yapıtları, çalışmaları, düşünceleriyle yeterince bilinmeyen Gaspıralı’nın, UNESCO’nun 2014 yılını İsmail Gaspıralı Yılı ilan etmesiyle yeniden gündeme gelmesi çabalarının boşa gitmediğini göstermektedir. -Öner Yağcı-

5 Mayıs Matbuat Künü Münasebetile [Osman Aqçoqraqlı – Haz.: N. Seyit Yahya]

*


Osman Aqçoqraqlı

Haz.: N. Seyit Yahya

Qart muallim ve yazıcılarımızdan İsmail Gasprinskiy

İşbu mayıs ayı 5-nci künü matbuat künü olıp keçti. Matbuat da kününde Qırımda İsmail Gasprinskiyni anmamaq mümkün olmay.

Gasprinskiy değende közümizin öğüne 35 yıllıq bir neşriyatçılıq kele. Keçken 19-ncı asrın sonlarında umumrusiye müsülmanları arasında maarif ve medeniyet yolunda bir devir açıp yaşatqan İsmail Gasprinskiyniñ hayatına bir baqacaq olsaq, onıñ müsülman halqları arasındaki durğunlığın, içtimaiy hastalıqların sebeplerini araştırdığını köremiz. Bu araştıruvlar arasında Gasprinskiy şu fıkirge kele: “Bütün felâket, bütün hastalıqlarımız oquvsızlıqtan, bilgisizliktendir. Cahil bir halqın öğüne bütün dünya seadetlerini köterip qoysañ da, ondan faydalana bilmez, om başta oqutmaq kerek. Oqutqan soñ halq kendine kerek yolu ve seadeti kendisi tapar.”

Gasprinskiyniñ esas fikri bu ola

Gasprinskiy ta 1865 seneleri Moskovada askeriy mektepte oqudığı vaqıtlarda gazeta oqumayı seve ve hatta kendisi 15-16 yaşlarında iken bir şeyler yazıp bastırmaq istey. Lâkin 5 rubleden ziyade parası olmadığından buna muvaffaq olamay.

Gasprinskiyde müstaqil adımlar

Askeriy gimnaziyada oquvlar Gasprinskiynin hoşuna kitmey. Aynı zamanda Moskovada 1860 ve 1870 seneleriniñ islavyanofil-milletçi gazetalarındaki maqaleler onı bıqtıra, onda büyük aksiy bir tesir uyandıra. Bu tesirler altında Gasprinskiy Moskovayı taşlap qaça.

Muallimlik

1869�71 seneleri Gasprinskiy Bağçasaray ve Yaltada üç yıl muallimlik yapa. Bu muallimlikler esnası Gasprinskiyniñ Moskovada beslediği fikirler kittikçe arta. O dey ki: “Bütün cahil halqları hükümetler umumiy, mecburiy ve parasız oqutmaq kerektirler.”

Oquv-bilgi peşinde

Gasprinskiyni az oquv ile muallimlik yapıp oturmaq toydırtnay; o bilgisini daha ziyade arttırmaq fikrine kele ve bu fikir ile 1871 senesi Istanbulğa yollana, lâkin anda oquv işlerinin qurulışı onıñ keyfine kelmediginden Fransaya can ata, cebinde üç ruble bulundığı halda Parijge kelip tüşe.

O vaqıtlarda Parijde bulunan rus muhacirleri Gasprinskiye bazı işler tapıp onıñ keçinmesini temin eteler. Nihayet, o, meşhur Turgenefe¹ yaqınlaşa, Turgenef Gasprinskiye öz eserlerini ve maqalelerini temize çektire. Fransızcayı eyi öğrendikten son bir ilâncı kontorada da tercimanlıq yapa. Gasprinskiy bu tercimanlığını unutmayıp, ileride çıqardığı gazetasınıñ adını “Terciman” qoya.

Gasprinskiy izbaç2

1876 senesi Bağçasarayğa qaytıp kelgen Gasprinskiy tekrar rusça muallimlik yapa. Bu defa om Qırımın en meşhur Zincirli medresesi yanındaki rusça mektepke tayin eteler.

Bu sıralarda Gasprinskiy yine de gazetacılıq fikrini bıraqmay. Aldırdığı rusça gazetaları kendisi oqudıqtan son seherin qahvehanelerinde kezip, oqup, tatarçaya tercüme etip, halqlarğa diñlete. Bu işi kendisine adeta bir vazife kibi köre, seneler boyu bu işte devam ete.

Beri tarafta medresedeki talebelerden türkçe oqup yazmaya ögrene. Bu esnalarda Gasprinskiyniñ medresedeki isholastik tedris usulını tenqid etmesi ve rusça sınıfta ders vaqıtlarını çan qaqıp ilân etmesi talebeler arasında ona qarşı bir duşmanlıq uyandıra. Onı öldürmekle qorqutıp mektup yazalar. Gasprinskiy burasını bıraqmaya mecbur ola.

Gasprinskiy cemaat hadimi

1879-da Gasprinskiyni Bağçasaray şeher (galava) Belediye reisi saylaylar. 4 senelik hizmet dahi eyilikle neticelenmey. Seher soqaqlarına fener qoydırmaq, hastahane yaptırmaq kibi tedbirler o vaqıtki balaban meclis (galasnıy) azalarının hoşuna kitmedi. Seher kassasını boşatacaq bahanesile3 Gasprinskiyni bu galavalığı bıraqıp kitmeye mecbur ettiler. Bu hizmetler esnası Gasprinskiyni matbuata hizmet fikirleri yine de bıraqmay. 1882 senesi Aqmescitte çıqan rusça gazetada “Rusiye müsülmanları” serlevhasıle maqaleler yaza, bunları ayrıca bastıra. Bu risale o vaqıt rus hükümet memurları arasında gürülti çıqara, beri tarafta Qazan ve Kafkasya müsülman gençliği arasında ise uyanıqlıq doğura.

Tatarda birinciliği

Gasprinskiy galavalığı esnası matbaa açmaq, gazeta çıqarmaq meselelerini hiç bıraqmay, hükümetten müsaadeler istey, lâkin veremeyler.

Daima çırpınan, rahat durmayan qalp hep bir şeyler yapmaq istey. Gasprinskiy Bağçasarayda, gençliğinde oqumayıp cahil qalğan büyükleri oqutmaq içün gece dersleri aça. Bedava olğan bu derslerge bir hayli adam devam ete.

Lâkin qış kelip, soğuq bastıqta Gasprinskiy talebelerinden, yaqarlıq içün dep, 20 kapik toplayacağı vaqıt bazıları bıraqıp kitmeye başladılar. Hatta aradan birisi qara tahtaya şu beyti yazıp qoya:

“Upravalar yapıldı, çeşmesi qaldı,

Bedava oqutam dep, 20 kapik aldı.”

Gasprinskiy gazetacı

Sözünden, fikrinden dönmek bilmeyen Gasprinskiy gazeta çıqarmaq işinde aylancıq yollardan çareler qıdıra. Çare tapıla. 1882 senesi boyu Gasprinskiy “Tonğuç”, “Şafaq”, “Qamer”, “Güneş”, “Yıldız” kibi türlü adlar ile her ay sırasıle 12 risale çıqara. Tabiy, bu risalelerin adları başqa olsa da, içi adeta bir jurnal ve gazeta olduğından şübhe etmeyen eski Rusiye senzur idaresi bunları toqtata.

Gasprinskiy kendisine ayaq çalan düşmanın ta yüreğine, merkezge bara. Her nasıl ise rusça ve tatarca olmaq şartıle “Tercüman” adlı haftalıq bir gazeta çıqarmaya ruhset ala bile.

Bundan Nijniy4 ve Qazan seherlerine yollanıp, çıqacaq gazetaya abune toplay. Bu suretle topladığı üç yüz rubleye anasının saqlı qaftanlarını da satıp qoşa, eskice bir makina ve biraz da hurufat alıp, matbaayı tize ve işke başlay.

1883-te aprelin 10-ncı künü “Tercüman”ın ilk nüshası Bağçasarayda öz matbaasında çıqmaya başlay.

Gasprinskiy yerli tatarlardan birisini alıp, mürettiplik ögrete, ailesi kâğıt bükley, makina aylandıralar. Böylelikle ilk tatar gazetası zahmetler ile meydanğa kele, Gasprinskiy bu iş içün şerik (kompanyon) araştırdıqta yerli zenginlerden birisi ona dey: “Bu gazetayı satmaqtan ne fayda çıqacaq? Eğer tütüncilik yapsan, sana biraz sermaye vereyim.”

Başta 300 nüshadan başlayan “Tercüman” son seneleri 5000 nüshaya qadar çıqa.

Usul-ı cedid

Eski usul mekteplerin yaramağanını körgen Gasprinskiy bunların İslahı çarelerine kirişip, başta yeni savtiy5 usulda “Hoca-i sübyan”6 adında elifba ve ders kitapları yazıp bastı. Bu usul Bağçasarayda Qaytazan mektebinde muallim Mahmut Refat7 efendi tarafından tatbiq oluna8. Bir qaç yıllar etraftan kelgen tatar muallimleri bu usulı öğrenip kiteler ve yerlerinde tatbiq eteler.

İçeri Rusiye mollaları buna qarşı keleler, cedid-qadim qavğaları başlay. Bu usulğa “Usul-ı yezid”9 deyler. Gasprinskiy tekfir etile10. Ona qarşı muharebe açıla, aleyhinde11 kitaplar basılıp çıqa.

Rus misionerlerinden İlminskiy12 Peterburgdaki misionerler başı Pobedonostsefke13 Gasprinskiy haqqında qorqunçlı mektuplar yaza, dey ki: “Bağçasarayda ufaq bir bulut peyda oldı, ileride bundan kök gürlep şimşekler çaqmaq ihtimali vardır.”

Beri taraftan usul-ı cedid ilerilep mektepler açıla ve Gasprinskiyniñ öldigi senesine qadar tatarlar arasında yeni usulğa çevirilmegen mektep qalmay. Bunların adedi14 ise 5 biñge çıqa.

Cemiyet-i hayriyeler

Yeni usul mekteplerde ekseriyetle zengin ve orta halli kişilerniñ balaları oqup, fuqarelerin oquyamadığını körgen Gasprinskiy buna çare olaraq tatarlar arasında cemiyet-i hayriyeler açmaq suretile fuqare balalarını oqutmaqnı tüşüne, bu yolda teşviqat yapıp bunda da muvaffaq ola. Bir qaç yıl içinde eski Rusiye müsülman merkezlerinde elli qadar cemiyetlerin heman hepisinde fahriy aza şayiana. Mekteplerin çoğusına Gasprinskiy adı verile.

Günsel Dergisi‘nden alınmıştır. Sayı 5,  Mart-Nisan 2000. (www.ismailgaspirali.org)


*Maqale “Emel”nin nushasındaki imlâsı ile berilmektedir. � N. S.  Açıqlamalar:

 

1 Turgenev İ.S.(1818-1883)– meşhur rus nesircisi. Peterburg İlmiy Akademiyasınıñ muhbir-azası (1860). Bir çoq roman ve povestlerniñ müellifidir.

2 İzbaç – rusça “izba” sözünden: Rusiyede eskiden halqnı evden evge kezip ya da bir evge toplap oqumağa-yazmağa ögretken adam.

3 Bahane – mana, manaçıq, sebep; bahanesile – manası, manaçığı, sebebi ile.

4 Nijniy-Nijniy Novgorod, Rusiyede Volga özeni üzerinde bulunğan şeher.

5 Savtiy – sesli, davuşlı.

6 Hoca-i sübyan – Balalar hocası (muallimi).

7 Refat Mahmut (1860-1940) – tanınğan qırımtatar ziyalılanndan, İ. Gasprinskiyniñ, tahsil reforması işlerinde ilk ve en yaqın yardımcılarından biridir. Bağçasarayda doğup, 1890-da mında, Qaytaz ağa mahallesinde ilk yanı usul mektebini açtı. Bu mektepte Qırımda birinci defa olaraq oğlan balaları qızlarnen beraber oquy, din-tışı fenler oqutula edi. 1938 senesi bolşevikler tarafından hapske alındı ve muhtemelen, 1940 yılında Özbekistanda mahbüsler lagerinde vefat etti.

8 Tatbiq olmaq – hayatqa keçirilmek, işletip baqılmaq.

9 Yezid sögünç olaraq: “hıyanet”, “merhametsiz”.

10 Tekfir etmek – birisini, kâfir dep, qabahatlamaq.

11 Aleyhinde – [birisine, bir şeyge] qarşı.

12 İlminskiy, N.İ.(1822-1891) – türkşınas ve missioner. Peterburg İlmiy Akademiyasınıñ muhbir-azası (1871). Rusiye İmperatorlığındaki türkiy halqlarnıñ yazıları içün kiril elifbesini uydurmaq ve müsülman balaları içün rus tilini ve hristian dinini ögretken ocalar seminariyalarını açmaq işlerinin başlangıcında bulunğan zatlardan biri.

13 Pobedonostsev K. P. (1827-1907) – Rusiye devlet erbabı, adliyeci. 1880-1905 seneleri arasında Sinodda (Ruhaniy işler nazirliginde) ober-prokuror (nazir) vazifesinde çalıştı. Tarihte Rus İmperatorı III Aleksandrğa olğan tesiri ile bellidir.

14 Aded – sayı birimi.

15 Hacı Habibulla Efendi Müslim Efendi Zade, Dereköyli (1820-1895) – Qırımnıñ belli

müderrislerinden. İstanbulda ve Qahirede diniy tahsil körgen. Zincirli medreseniñ müdüri vazifesinde bulunğanda, bu aliy oquv müessisesinin ilk İslahını keçirdi. Onun teşebbüsinen medresede kütüphane açıldı. Habibulla Efendinin bu kütüphanege 1000 nüsha kitap bağışlağam bellidir.

16 Hadi Maqsudi Efendi – fevral 1914 senesi, İdil-Ural bölgesi, Kafkaz ve Qırımdan kelgen bir sıra ziyalılar arasında Müsülman Fraksiyasını meydanğa ketirme faaliyetinde bulunğan bir zattır. Başqa malümatqa rast kelmedik.

17 Lömanov, İsmail Noman oğlu (1871-1942) – belli qırımtatar alim ve ocalarından. İstanbul ve Qahirede diniy tahsil körgen. I Qurultaynıñ iştirakçisi. Qırım MSSC (ASSR) devrinde hükümet dairelerinde ve yüksek tahsil sahasında çalıştı, ilmiy tedqiqatnen oğraştı. 1934 senesi işten boşatılıp, Leningrad şehrine kete ve Şarqşınaslıq İnstitutınıñ elyazmalar bölügine işke kire. 1938 s. NKVD tarafından hapske alındı, 1939-da azat etildi. Leningrad muhasarası vaqtında (1942-de) vefat etti.

18 Darülfünun (arapça: Daru-l-fûnun – Fenler evi) üniversitet.

19 Darulmuallimin (arapça: Daru-l-muallimin – Muallimler evi) Pedagoji İnstitutı.

20 Davidoviç, Mustafa – Litva tatarlarından; İ.Gasprinskiynen Moskovadaki askeriy mektepte oquğan ve beraberce qaçqan edi; dostluqları ve bir-birine kösterdikleri destekçilik ömürleri boyu sürgen edi.

21 Terciman-ı ahval-i zeman – Zemane ballarınıñ tercimanı (osmanlıca).

22 Alem-i sübyan – Balalar dünyası (osmanlıca).

23 Alem-i nisvan – Hanımlar dünyası (osmanlıca).

24 Kongras – kongress.

25 inskiy K. Dm. (1822-1891) – meşhur rus demokrat-muallimi, rus pedagoji ilminin esaslarını qurğan insandır. Esas gayelerinden biri- tahsil umum halq içün açıq olmalı, qolay ve anlayışlı tarzda berilmelidir. İ. Gasprinskiy Uşinskiynin ğayelerinen tanış olup, olarnı Rusiyedeki türk mektepleri içün işletkeni bellidir.

26 Metinde böyledir, mürcttip hatası da ola bilir (mantıq cihetinden “novator” veya “reformator” sözleri daha uyğundır).

Gaspıralı Ödülleri’nde Kırım’ın gururu oldular

İsmail Bey Gaspıralı Gazetecilik ve İnsan Hakları Ödülüne Kırım Tatar Milli Meclisi, Kırım Haber Ajansı ve ATR Televizyonu Kırım’dan ödüle layık görülen kurumlar oldu.

Gaspıralı Ödülleri’nde Kırım’ın gururu oldular
BARTIN (QHA) – Bartın Gazeteciler Cemiyeti ve Türkçe Konuşan Ülkeler Uluslararası Gazeteciler Derneği’nin organizasyonunda UNESCO’nun vefatının 100 yılından İsmail Bey Gaspıralı yılı ilan etmesi nedeniyle düzenlenen ‘İsmail Gaspıralı Bey Gazetecilik ve İnsan Hakları Ödül Programı’ için hazırlıklar sürüyor. Türk Dünyasının kalbinin Bartın’da atacağı uluslar arası etkinlikte 1 Kasım 2014 Cumartesi günü Bartın Kültür Merkezinde gerçekleşecek. İsmail Gaspıralı Bey çalıştayının ev sahipliğini Bartın Üniversitesi yapacak.

KIRIM’IN GURUR KAYNAĞI

İsmail Bey Gaspıralı’nın izinden giden torunları da ödüle layık görüldü. Gazetecilik alanında Türk Dünyası Haber Ajansı Ödülü Kırım Haber Ajansı’nın, Türk Dünyası Televizyon Ödülü ATR Televizyonunun, Türk Dünyası Belgesel Ödülleri TRT’den “Kırımoğlu Bir Halkın Mücadelesi” çalışmasıyla Zafer Karatay’ın ve Gaspıralı Belgeseliyle Neşe Sarısoy Karatay’ın, Yılın Belgeseli Ödülü NTV-Zaman Yolcusu programından Kırım Türkleri bölümünün oldu.

İsmail Bey Gaspıralı İnsan Hakları Ödüllerinde ise Kırım Tatar Milli Meclisi ve Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ödüle layık görüldü. Gaspıralı’nın torunu üniversite öğretim üyesi Gülnar Seitvaniyeva da Gaspıralı Ödülü’nü alacak.

İsmail Gaspıralı Bey Ödül programının onur konuğu ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Dr.Derviş Eroğlu olacak. Derviş Eroğlu, Kıbrıs Türk Halkı’nın insan haklarına dayalı demokratik parlamenter bir sistemle kalkınmasına verdiği önem ve yaptığı katkılar ile Kıbrıs konusunun var olan gerçekler dikkate alınarak kalıcı ve yaşayabilir bir antlaşma ile barışçı bir çözüme kavuşturulması için sergilediği liderlik dolayısı ile İsmail Gaspıralı Bey “İnsan Hakları Özel Onuru Ödülü”ne Juri tarfından layık görüldü. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Dr.Derviş Eroğlu ödülünü 1 Kasım 2014 tarihinde Bartın’da alacak. Ödül programına Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı Refat Çubarov ve Azerbaycan Milli Meclisi Milletvekili Ganire Paşayeva katılarak İnsan Hakları Ödüllerini alacaklar.

Gazetecilik ve insan hakları alanında gazeteciliğe ve Türk Dünyası’na katkı verdiğinden dolayı ödüle layık görülen kişi ve kurumlar şöyle oldu:

Yılın Gazetecisi; Bünyamin Aygün -Milliyet
Yılın En İyi Ana Haber Programı-FOX Ana Haber
Yılın En İyi Erkek Spikeri-Veyis Ateş
Yılın En İyi Bayan Spikeri
Yılın Haber Sitesi-İnternet Haber
Yılın En İyi Haber Kanalı-Habertürk
Yılın En Başarılı Haber Spikeri- Ahmet Rıfat Albuz
Yılın Gazetesi-Yeni Asır-Şebnem Bursalı
Türk Dünyası Radyo Ödülü-Abdulehen Er
Yılın Haber Ajansı-Doğan Haber Ajansı
Yılın Yazarı- Kürşat Zorlu-Yeni Çağ Gazetesi
Türk Dünyası Spor Kanalı -Stan Spor
Uluslar arası Gazetecilik Ödülü- Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Tms. Erol Önderoğlu,
Türk Dünyası Gazetecilik Başarı Ödülü-Yavuz Bülent Bakiler
Türk Dünyası Televizyon Ödülü-Türkmeneli TV
Türk Dünyası Televizyon Ödülü-TRT-AVAZ
Türk Dünyası Televizyon Ödülü-ATR Televizyonu
Türk Dünyası Haber Ajansı Ödülü -Kırım Haber Ajansı
Türk Dünyası Yazar Ödülü – Lütfi Şahsuvaroğlu
Türk Dünyası Belgesel Ödülü-Kırımoğlu Bir Halkın Mücadelesi-Zafer Karatay-TRT
Türk Dünyası Belgesel Ödülü-Gaspıralı Belgeseli-Neşe Sarısoy Karatay-TRT
Yılın Spor kanalı – NTV spor
Yılın En İyi Televizyonu – NTV
Yılın Belgeseli – NTV-Zaman Yolcusu-Kırım Türkleri
Yılın Radyosu – NTV Radyo
Yılın Televizyon Gazetecisi – Mete Çubukçu-NTV
Yılın Spor Yorumcusu Ödülü-Naci Arkan(TSYD Başkanı)
Gazeteciler Konfederasyonu – Gazetecilik Meslek Örgütü Ödülü
Azerbaycan Yazarlar Birliği-Gazetecilik Meslek Örgütü Ödülü
Gazetecilik Sürekli Başarı Ödülü – Seyfullah Türksoy
Gazetecilik Kurum Ödülü- Basın İlan Kurumu-
Televizyon Başarı Ödülü – ADA TV – K.K.T.C
Televizyon Başarı Ödülü – Azerbaycan Televizyonu Az Tv
Fikir Birliği Ödülü-Göçebe Oyunları – KIRGIZİSTAN
Türk Dünyası İşbirliği Ödülü – TOBB
Jüri Özel Ödülü – Yakındoğu Üniversitesi-K.K.T.C
Türk Dünyası Gazetecilik Özgürlük Ödülü – İlham Tohti
Kurumsal Belgesel Ödülü -Sürgünün Sessiz Tanıkları-Savaş Bozkaya
Gazetecilik Üstün Başarı Ödülü- Kemal Çapraz
Türk Dünyası Haber Sitesi Ödülü-Kosova Haber- Raif Kırkul
Yılın Ajans Muhabiri- Muhabiri Ali Mükerrem Kasapoğlu- AA Kerkük
Yeni Adana Gazetesi(Ahmet Çetin Yüregir)- Gazetecilik Yaşam Boyu Başarı Ödülü
Bartın Gazetesi (Esen Aliş)- Gazetecilik Yaşam Boyu Başarı Ödülü
Hızırbek Gayretullah-Doğu Türkistan- Gazetecilik Yaşam Boyu Başarı Ödülü
Ata Terzibaşı- Gazetecilik Yaşam Boyu Başarı Ödülü
Kemal Sallı – Gazetecilik Yaşam Boyu Başarı Ödülü
Bartın Valisi Seyfettin Azizoğlu –Gazetecilik Destek Ödülü
Bartın Belediye Başkanı Cemal Akın- Gazetecilik Destek ödülü
Bartın Üniversitesi Rektörü- Prof. Dr. Ramazan Kaplan-Gazetecilik Destek ödülü

İSMAİL BEY GASPIRALI İNSAN HAKLARI ÖDÜLLERİ

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Dr. Derviş Eroğlu-“İnsan Hakları Özel Onur Ödülü”
M. Abdülcemil Kırımoğlu- İnsan Hakları Ödülü
Kırım Tatar Milli Meclisi – İnsan Hakları Ödülü
Suriye Türkmen Meclisi – İnsan Hakları Ödülü
Vali Veysel Dalmaz- İnsan Hakları Ödülü
Azerbaycan Milletvekili -Ganira Paşayeva- İnsan Hakları Ödülü
Irak Milletvekili Erşat Salihi- Kerkük Milletvekili-İnsan Hakları Ödülü
Gülnar Seitvaniyeva-İsmail Bey Gaspıralı Ödülü

İsmail Gaspıralı Bilgi Şöleni (11-12 Aralık 2014)

Türk Ocakları Derneği Bursa Şubesi her yıl bir büyük Türk hakkında bilgi şölenleri düzenleme kararı almış ve bu yılın UNESCO tarafından İsmail Gaspıralı yılı olarak ilan edilmesi nedeniyle bu büyük Türk’ün vefatının 100. yılında bir bilgi şöleniyle anılmasını uygun görmüştür.

Türk ve dünya tarihinin önemli isimlerinden birisi olan İsmail Gaspıralı 11-12 Aralık 2014 tarihlerinde Uludağ Üniversitesi ile ortaklaşa düzenlenecek bir bilgi şöleniyle anılacaktır.

Bilgi şöleninde Gaspıralı üzerinde çalışmış bilim insanları tarafından konferans ve bildiriler sunulacak ve şölen tarihi öncesinde bu bildirileri içeren kitap basılacaktır. Böylece bu yıl için bir büyük Türk hakkındaki derli toplu bilgi kayda geçirilecek ve gelecek nesillere aktarılacaktır.

Amacımız; yıllar içinde bir çok büyük türk için bu tür bilgi şölenleri düzenlemek ve geleceğe yansıyacak kısa fakat yeterli ve değerli bilgiler içeren kitaplar oluşturmaktır.

Unutulmaması ve sonsuza kadar doğru hatırlanması milletimizin temelini oluşturan değerlerin yaşatılması anlamına gelecek olan Türk ve dünya tarihinin abide şahsiyetleri hakkında oluşturulacak eserlere katkıda bulunmak isteyen herkesi poster bildirilerle katkıda bulunmaya en azından dinleyici olarak katılmaya davet ediyoruz.

Poster bildiriler elektronik olarak sunulacak ve oluşturulacak olan bilimsel kurul tarafından yayınlanmaya değer bulunanlar bilgi şöleni kitabında basılacaktır. Poster bildiri tam metninin son gönderme tarihi konuşmacı metinlerinin de son gönderme tarihi olan 20 Kasım 2014 olarak belirlenmiştir

Saygılarımızla

Prof. Dr. Selçuk Kırlı
Türk Ocakları Derneği Bursa Şubesi Başkanı
Uludağ Üniversitesi Öğretim Üyesi

Ayrıntılı bilgi :

http://birbuyukturk.org/

”Dilde Fikirde İşte Birlikte Neredeyiz” Sempozyumu

İSTANBUL (QHA) – İsmail Bey Gaspıralı’nın ölümünün 100. Yıldönümü dolayısıyla 15 – 17 Ekim tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi Cemil Bilsel Konferans Salonu’nda “Dilde Fikirde İşte Birlikte Neredeyiz” Sempozyumu yapılacak.
İstanbul Üniversitesi, Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üniversitesi ve Türk Ocakları İstanbul Şubesinin organizasyonu, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, Fatih Belediye Başkanlığı ve UNESCO Türkiye Milli Komisyonu desteğiyle düzenlenen sempozyumun programı şöyle:

15 Ekim 2014 (Çarşamba)
Açılış:İstanbul Üniversitesi Cemil Bilsel Konferans Salonu/10:00-12:00
Konuşmacılar

Türk Ocakları İstanbul Şube Başkanı Dr. Cezmi BAYRAM
Kırım-Tatar ve Türk Filoloji Fakültesi Dekanı Doç. Dr. Bekir MAMUTOV
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa ÖZKAN
İstanbul Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yunus SÖYLET

Protokol Konuşmaları

Öğle Yemeği:12:00-14:00

OTURUMLAR
15Ekim 2014 (Çarşamba)

I. OTURUM (15Ekim 2014)

SALON I: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KURUL ODASI
SAAT: 14:00-15:30

Oturum Başkanı:Prof. Dr. Cezmi Eraslan

14:00-14:20 Prof. Dr. Kazım Yetiş (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’yı Dilde, Düşüncede, İşte Birlik Fikrine Getiren Şartlar ve İhtiyaçlar
14:20-14:40 Prof. Dr. Tahsin Görgün (Türkiye)
21 Yüzyılda Bir Türk Dünyasından Bahsetmek (Geçen Yüzyıl İçinde Türk Dünyası
Nereden Nereye Geldi?)
14:40-15:00 Prof. Dr. Ali Osman Gündoğan (Türkiye)
Türk Düşüncesi İçin Bir Zemin: Dilde Fikirde İşte Birlik
15:00-15:20 Doç. Dr. Süleyman Dönmez (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’nın ‘Dilde, Fikirde, İşte Birlik’ İdeali ve Türk Devlet Felsefesi
Müzakere:15:20-15:30

Çay Arası:15:30-15:40
SALON II: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KÜTÜPHANESİ
SAAT:14:00-15:30

Oturum Başkanı:Prof. Dr. Zeynep Tarım Ertuğ

14:00-14:20 Prof. Dr. Yücel Öztürk (Türkiye)
Kırım Hanlığı ve Osmanlı Kuzey Siyaseti
14:20-14:40Doç. Dr. Nuri Kavak (Türkiye)
Kırım Tatarları’nda Gündelik Hayat (XVII-XVIII. Yüzyıl)
14:40-15:00Kemal Gurulkan (Türkiye)
Kırım Tatar Muhtar Cumhuriyeti’nin Osmanlı Devlet Adamları ile yazışmaları
15:00-15:20Doç. Dr. Kemal Özcan (Türkiye)
XX. Asırda Kırım Türklerinin Dramı
Müzakere:15:20-15:30

Çay Arası:15:30-15:40
II. OTURUM (15Ekim 2014)

SALON I: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KURUL ODASI
SAAT:15:40-17:10

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Mualla Uydu Yücel

15:40-16:00 Prof. Dr. Halil Bal (Türkiye)
Gaspıralı İsmail Bey’in Türk Dünyasını Uyandırma Çabaları
16:00-16:20 Prof. Dr. Şuayip Karakaş (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’nın Türkistan’daki Tesirleri
16:20-16:40 Doç. Dr. Marufjon Yuldashev (Türkiye)
İsmail Gaspıralı ve Türkistan Aydınları
16:40-17:00Doç. Dr. İsmail Türkoğlu (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’nın Çağdaş Diğer Türk-Tatar Aydınlarıyla İlişkileri
Müzakere:17:00-17:10
SALON II: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KÜTÜPHANESİ
SAAT:15:40-17:10

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Ahmet Taşağıl

15:40-16:00 Prof. Dr. Abdülkadir İlgen
Gaspıralı’nın İzinde Türk Dünyasını Yeniden Düşünmek
16:00-16:20 Doç. Dr. İbrahim Maraş (Türkiye)
Çağdaş Türk Düşüncesinde Medeniyet Tartışmaları ve İsmail Gaspıralı
16:20-16:40 Yrd. Doç. Dr. Vügar İmanbeyli (Türkiye)
Klasik Avrasyacı Anlayış ve İsmail Gaspıralı’nın Görüşleri
16:40-17:00 Dr. Zaynabidin Abdirashidov (Japonya)
İsmail Gaspıralı ve Türkistan’ın Yeni Tarihi Meselesi
Müzakere:17:00-17:10

Akşam Yemeği

16Ekim 2014 (Perşembe)
III. OTURUM (16Ekim 2014)

SALON II: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KÜTÜPHANESİ
SAAT:09:00-10:30

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Okan Yeşilot

09:00-09:20 Prof. Dr. Mehmet Saray (Türkiye)
Gaspıralı İsmail Bey’in Fikirlerini Gerçekleştirmek Hâlâ Mümkündür?
09:20-09:40 Prof. Dr. Abdullah Gündoğdu (Türkiye)
Gaspıralı’nın Sırat-ı Müstakim ve Sebilürreşad Mecmuasındaki Yazıları Üzerine Bir İnceleme
09:40-10:00 Doç. Dr. Kutluk Kağan Sümer (Türkiye)
Ağır Yükle Uzun Yol: Kırım’da Cedidizmden Milli Harekete
10:00-10:20 Yrd. Doç. Dr. Hasan Demiroğlu (Türkiye)
Gaspıralı İsmail Bey’in İdil-Ural Türk Gazetelerindeki (1905-1914) Fikirlerinin Günümüze Yansımaları
Müzakere:10:20-10:30

Çay Arası:10:30-10:40

IV. OTURUM (16Ekim 2014)

SALON II: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KÜTÜPHANESİ
SAAT:10:40-11:50

Oturum Başkanı:Prof. Dr. Azmi Bilgin

10:40-11:00 Prof. Dr. Yavuz Akpınar (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’nın Tercüman’da Kullandığı Takma Adlar
11:00-11:20 Dr. Yılmaz Özkaya (Türkiye)
Tercüman Gazetesinden Azerbaycan Edebiyat Tarihine Dair Katkılar
11:20-11:40 Komila Topal (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’nın İngilizceye Aktarılan Roman ve Hikayeleri
Müzakere:11:40-11:50

Öğle Yemeği:12:00-13:30
V. OTURUM (16Ekim 2014)

SALON II: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KÜTÜPHANESİ
SAAT:13:30-15:00

Oturum Başkanı:Doç. Dr. Hatice Tören

13:30-13:50 Prof. Dr. Kamil Veli Nerimanoğlu (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’nın Nazariye ve Uygulama Açısından Türk Dünyasındaki Ortak Edebi Türk Dili Konseptinin İlmi, Tarihi, Politik, Sosyal Temelleri
13:50-14:10 Dr. Nazle Yayayeva (Kırım)
İsmail Gaspıralı’nın Milli Tahsilin İnkişafına Büyük Hissesi
14:10-14:30 Prof. Dr. Elman Guliyev (Azerbaycan)
İsmail Gaspıralı’nın Eserlerinde Kadın Konusu
14:30-14:50 Yrd. Doç. Dr. Selçuk Türkyılmaz (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’nın Kadınların Eğitimi Hakkında Görüşleri
Müzakere:14:50-15:00

Çay Arası:15:00-15:10
VI. OTURUM (16Ekim 2014)

SALON II: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KÜTÜPHANESİ
SAAT: 15:10-16:40

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk

15:10-15:30 Prof. Dr. DiliaraUsmanova (Tataristan)
İsmail Gaspıralı, Fatih Kerimi ve Sadri Maksudî’nin Avrupa Seyahatleri: Bir Karşılaştırmalı Analiz
15:30-15:50Yrd. Doç. Dr. Alper Alp (Türkiye)
İsmail Gaspıralı’nın İzinde Ceditçi Bir Aydın Olarak Sadri Maksudî
15:50-16:10 Arş. Gör. Leyla Kerimova (Azerbaycan)
Gaspıralı İsmail Bey’in Dilde Fikirde İşte Birlik İdeolojisinin Mehmet Akif Ersoy’un Eserlerine Etkisi
16:10-16:30 Arş. Gör. Ayten Abbasova (Azerbaycan)
İsmail Bey Gaspıralı’nın ‘Dilde Fikirde İşte Birlik’ Düşüncesinin Cengiz Dağcı Eserlerinde Tezahürleri
Müzakere:16:30-16:40

Akşam Yemeği
17 Ekim 2014 (Cuma)
VII. OTURUM (17 Ekim 2014)

SALON I: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KURUL ODASI
SAAT:09:00-10:30

Oturum Başkanı:Doç. Dr.Enfel Doğan

09:00-90:20 Doç. Dr. Alime Yayayeva (Kırım)
İsmail Gaspıralı’nın ‘Dar-ur Rahat Müslümanları’ ve ‘Frenkistan Mektupları’ Romanları
09:20-09:40 Doç. Dr. GülnaraAcimambetova (Kırım)
İsmail Gaspıralı’nın ‘Frenkistan Mektupları’ Romanının Dil Hususiyetleri
09:40-10:00 Doç. Dr. Leniyara Selimova (Kırım)
İsmail Gaspıralı’nın ‘Tonguç’ ve ‘Şafak’ Risaleleri Üzerine
10:00-10:20 Doç. Dr. Ranetta Gafarova (Kırım)
Tercüman Gazetesindeki Rusça Metinlerin Janr ve Tipleri
Müzakere:10:20-10:30

Çay Arası:10:30-10:40
SALON II: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KÜTÜPHANESİ
SAAT:09:00-10:30

Oturum Başkanı:Prof. Dr. Gülay Öğün Bezer

09:00-09:20 Prof. Dr. Alfina Sibgatullina (Rusya)
Kazan Tatar Edebiyatında İsmail Gaspıralı İmajı
09:20-09:40 Doç. Dr. Bahodir Karimov (Özbekistan)
Özbek Yazarlarının İsmail Gaspıralı’ya Adayarak Yazdıkları Eserler Hakkında
09:40-10:00 Doç. Dr. Gulnara Seitvanieva (Kırım)
Gaspıralı İsmail’in Neşirlerinde Mizahın Yeri ve Önemi (Ha-ha-ha Gazetesi Örneği
10:00-10:20 Zera Bekirova (Kırım)
Alem-i Nisvan’dan Nenkecan Dergisine: Mevzuları ve Müellifleri
Müzakere:10:20-10:30

Çay Arası:10:30-10:40

VIII. OTURUM (17 Ekim 2014)

SALON II: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KURUL ODASI
SAAT:10:40-11:50

Oturum Başkanı:Prof. Dr. Arzu Terzi

10:40-11:00 Prof. Dr. Ali Arslan (Türkiye)
Gaspıralı İsmail Bey’in Osmanlı Eğitimine Etkisi
11:00-11:20 Prof. Dr. İsmail H. Demircioğlu (Türkiye)
İsmail Gaspıralı ve Değer Eğitimi
11:20-11:40 Doç. Dr. ZekiyaMamutova (Kırım)
Usul-i Cedid Metodunun Kültürel Özellikleri
Müzakere:11:40-11:50

Öğle Yemeği:12:00-14:00
IX. OTURUM (17 Ekim 2014)

SALON I: EDEBİYAT FAKÜLTESİ KURUL ODASI
SAAT:14:00-15:30

Oturum Başkanı: Prof. Dr. Halil Bal

14:00-14:20 Doç. Dr. Ahtem Celilov (Kırım)
İsmail Gaspıralı’nın Manevi Mirası ve Bugünkü Genç Türklük
14:20-14:40 Dr. Nariman Seyityahya (Kırım)
20. Yüzyılın Başlarında Kırım Tatar Edebiyatı
14:40-15:00 Doç. Dr. Galina Mişkiniene (Litvanya)
Litvanya Tatarlarının Kırım’daki İslam Medeniyeti İle İlişkileri
15:00-15:20 Doç. Dr. Dina Mustafina (Tataristan)
İsmail Gaspıralı’nın Vefatı Haberinin Uyandırdığı Üzüntü ve Tatar Basınına Yansıması
Müzakere: 15:20-15:30

Çay Arası:15:30-15:40

KAPANIŞ OTURUMU
Edebiyat Fakültesi Kurul Odası
15:40-16:10

İsmail Bey Gaspıralı Belgeseli yeniden TRT’de

Vefatının 100.yılında UNESCO İsmail Gaspıralı Yılı münasebetiyle

İSMAİL BEY GASPIRALI Belgeseli (4 bölüm, 30dk.) TRT Belgesel kanalında yayınlanıyor:

11.06.2014 Çarşamba 22:30 1/4

12.06.2014 Perşembe 22:30 2/4

13.06.2014 Cuma 22:30 3/4

16.06.2014 Pazartesi 22:30 4/4

İsmail Gaspıralı ve Cengiz Dağcı

Kırım Türklerinin iki Mütefekkir Yazar Evladı :
İsmail Gaspıralı ve Cengiz Dağcı

Konuşmacılar :
Mehmet Kamil Berse
Yrd Doç. Dr. Mustafa Çetin

Yöneten : Cengizhan Orakçı

20 Mart Perşembe günü saat: 18:00-19:30
Yer: Timaş Kitapkahve, Alayköşkü Cad. No:5 Cağaloğlu

Düzenleyen : ESKADER (Edebiyat, Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği)gasrpirali-dagci

Bakırköy’de Gaspıralı’yı anma konferansı düzenlenecek

İSTANBUL (QHA) – Milliyetçi Hareket Partisi Bakırköy İlçe Başkanlığı, UNESCO’nun ilan ettiği 2014 İsmail Gaspıralı’yı Anma Yılı dolayısıyla 2 Mart Pazar günü “Dilde, fikirde, işte birlik” konferansı düzenleyecek.

Vefatının 100. yıldönümünde İsmail Bey Gaspıralı’nın anılacağı konferansta araştırmacı yazar Kemal Gurulkan ve İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Kutluk Kağan Sümer konuşmacı olarak yer alacak.

Konferans Bakırköy Barış Manço Kültür Merkezi Altan Erbulak Sahnesi’nde 2 Mart Pazar günü 15.00 – 17.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek.

Adres: Kartaltepe Mah. Sayfiye Sok. No: 2 Bakırköy / İstanbul
İletişim: +90 212 571 13 92

 

QHA

MHP, Bakırköy’de Gaspıralı’yı anma konferansı düzenliyor